Paulini z wielkim żalem przyjęli wiadomość o śmierci Profesora Antoniego Jackowskiego jednego z najwybitniejszych geografów społeczno-ekonomicznych w Polsce, twórcy szkoły naukowej w zakresie geografii religii. Szczególne miejsce w jego badaniach naukowych zajmowała Jasna Góra, należał do Rycerstwa Orderu Jasnogórskiej Bogarodzicy. Prof. Jackowski odszedł do Pana 17 listopada, uroczystości pogrzebowe odbędą się 1 grudnia w Krakowie.
W latach 1972–2006 swoje życie zawodowe związał z Instytutem Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pełnił liczne funkcje akademickie, m.in. Zastępcy Dyrektora Instytutu Geografii, Prodziekana Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UJ, Dyrektora Instytutu Geografii oraz Dziekana Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UJ. Był twórcą jedynego w Polsce i drugiego w Europie Zakładu Geografii Religii.
Był inicjatorem i wieloletnim redaktorem czasopisma „Peregrinus Cracoviensis” (1995–2016).
Jako nauczyciel i uczony ukształtował drogi naukowe wielu krakowskich geografów, jest autorem ponad 450 prac naukowych, w tym blisko 30 książek.
Jak przypominają Elżbieta Bilska-Wodecka i Izabela Sołjan w artykule „Profesor Antoni Jackowski jako twórca geografii religii w Polsce” zamieszczonym w „Peregrinus Cracowiensis” (Zeszyt 16, 2005) prof. Jackowski rozpoczął swoje badania w bardzo trudnym okresie, kiedy poruszanie zagadnień religijnych, tym bardziej w aspekcie naukowym, było nie tylko mało popularne, ale wręcz niemile widziane. Zjawiska religijne w ustroju komunistycznym chciano postrzegać jako pewien relikt, zabobon, formę przestarzałej dewocji. Wbrew takim poglądom już na początku lat 80. prof. Jackowski prowadził w Instytucie Geografii wykłady poświęcone geografii pielgrzymek. Na zajęcia te, chociaż nie były obowiązkowe, licznie uczęszczali studenci i cieszyły się one ich wielkim uznaniem. Wkrótce działalność Profesora znana była już poza Instytutem Geografii, a geografia religii stała się obowiązkowym kursem dla studentów religioznawstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Szczególne miejsce w badaniach naukowych Profesora zajmowała Jasna Góra. Jego związki z częstochowskim sanktuarium wpisane były w rodzinne tradycje. Dziadek prof. Jackowskiego ze strony ojca, Tadeusz Kryspin Jackowski, był szambelanem papieskim, rodzice wiele razy pielgrzymowali na Jasną Górę i wielkim kultem otaczali Maryję w Jej Cudownym Wizerunku. W swoich studiach prof. Jackowski wiele razy zwracał uwagę na wyjątkowość Jasnej Góry i należne jej miejsce wśród największych ośrodków maryjnych świata. Był jednym z inicjatorów porozumienia miast maryjnych Europy, do którego przystąpiły w 1996 r. – oprócz Częstochowy – Altötting, Fatima, Lourdes i Loreto.
Jak podkreślają Elżbieta Bilska-Wodecka i Izabela Sołjan „naukowe spojrzenie Profesora
pozwoliło wielu Polakom, ocenić i docenić fenomen Jasnej Góry”.
Wśród licznych publikacji na temat Jasnej Góry w dorobku Profesora znalazły się m.in. następujące pozycje: Jasnogórskie pielgrzymki w przestrzeni miasta i regionu Częstochowy
(wspólnie z D. Ptaszycką-Jackowską; 1998), Jasna Góra (wspólnie z O. J. Pachem
i o. St. Rudzińskim, 2000), czy „Jasnogórskie pielgrzymowanie bez granic” (2005)
Od 1993 r. należał do Rycerstwa Orderu Jasnogórskiej Bogarodzicy.
- Jasna Góra jest moim drugim domem. Matka Boża Częstochowska dała mi drugie życie opowiadał prof. Jackowski w rozmowie z Radiem Jasna Góra w 2018 r. podczas zorganizowanej na Jasnej Górze Pielgrzymki Geografów. Jak wspominał wówczas, w czasie wojny okupacji mieszkał z ukrywającymi się przed Niemcami rodzicami w Olsztynie pod Częstochową. Zachorował na rumień guzowaty, chorobę zakaźną, w czasach kiedy nie było leków i antybiotyków, choroba ta była nieuleczalna. - I wtedy moja mama zapaliła przed ikoną Matki Bożej Częstochowskiej świeczkę, dostałem też do wypicia wodę z Lourdes i następnego dnia rano gorączka spadła, lekarz przyjechał i stwierdził, że to właściwie jest nienaturalne, że ozdrowiałem - wspominał.
Twierdził, że Jasna Góra jest niezmiennie fascynującym miejscem dla geografa.
- Geograf patrzy przestrzennie na pewne zjawiska. Jakby spojrzeć z lotu ptaka na Jasną Górę, to właśnie widzimy Jasną Górę i strumienie ludzi, którzy wędrują do tego sanktuarium z całej Polski, z mniejszym lub większym natężeniem, ale ten ruch trwa od kilkuset lat nieprzerwanie. I teraz nas interesuje samo zjawisko przemieszczania się pielgrzymów, ale też ich motywacja, zachowania, a także wpływ tego ruchu na rozwój społeczno-gospodarczy i kulturalny wszystkich miejscowości poruszonych na szlakach pielgrzymkowych – mówił prof. Jackowski. Problematyka badawcza prof. Jackowskiego koncentrowała się wokół relacji religia-środowisko przyrodnicze, funkcja religijna-przekształcenia krajobrazu naturalnego i kulturowego, religia-osadnictwo, religia-migracje ludności, religia-gospodarka. Prowadzone studia dotyczyły ośrodków kultu religijnego i migracji pielgrzymkowych w skali krajowej i międzynarodowej. Dotyczą one zwłaszcza problematyki przekształceń w sieci ośrodków pielgrzymkowych w Polsce w aspekcie przestrzenno-czasowym i społeczno-ekonomicznym, ośrodków kultu religijnego na świecie ze szczególnym uwzględnieniem chrześcijaństwa.
Prof. Antoni Jackowski został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2002), Srebrnym Medalem "Plus Ratio Quam Vis" (2015), Srebrnym Medalem „Scientiae et Tempori Futura” za działalność dla powstania i budowy Kampusu 600‑lecia Odnowienia UJ (2018), Medalem im. Wincentego Pola (2020) nadawanym przez Komitet Nauk Geograficznych PAN, Medalem imienia Jerzego Kondrackiego nadawanym przez Radę Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego (2018).
Uroczystości pogrzebowe rozpoczną się w poniedziałek 1 grudnia 2025 roku o godz. 13.00 w kaplicy na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
Mirosława Szymusik
