Był pierwszym papieżem, który przekroczył progi Kaplicy Cudownego Obrazu Matki Bożej. 45 lat temu Jan Paweł II przybył na Jasną Górę. Wskazał wówczas na częstochowskie sanktuarium jako przestrzeń wolności, na rolę Jasnej Góry i kultu Królowej Polski w życiu Kościoła i narodu. Przypominał, że „Jasna Góra jest wewnętrznym spoidłem życia narodu, jest siłą, która chwyta głęboko za serce i trzyma naród cały w pokornej, a mocnej postawie wierności Bogu, Kościołowi i jego hierarchii”. Obraz Jasnogórski za sprawą Jana Pawła II stał się w świecie znakiem rozpoznawczym dla Polski. I. pielgrzymka Jana Pawła II zgromadziła tutaj ok. 3,5 mln wiernych.
- Jasna Góra jest sanktuarium narodu. Można na różne sposoby pisać dzieje Polski, zwłaszcza ostatnich stuleci, można je interpretować wedle wielorakiego klucza. Jeśli jednakże chcemy dowiedzieć się, jak płyną te dzieje w sercach Polaków, trzeba przyjść tutaj. Trzeba przyłożyć ucho do tego miejsca. Trzeba usłyszeć echo życia całego narodu w Sercu jego Matki i Królowej! – uczył papież.
- Jan Paweł II na Jasnej Górze zajął się szczególnie sprawą wolności, sumieniami Polaków – przypomina o. dr Józef Płatek, który wówczas pełnił funkcję przełożonego generalnego Zakonu Paulinów. Tutaj papież ukazał czym jest "duchowa wolność w sytuacji niewoli". Na jasnogórskim szczycie mówił: "Tak więc słowo, które nas zawsze boli, w tym jednym miejscu nas nie boli. W tym jednym odniesieniu napełnia nas ufnością, radością posiadania wolności! Tutaj zawsze byliśmy wolni!". Ponieważ nie pozwolono wówczas papieżowi pojechać ani do Wrocławia, Katowic, do Lublina na KUL, wszystkie spotkania z tamtejszymi mieszkańcami oraz zakonnicami, księżmi, klerykami, chorymi i studentami odbyły się właśnie na Jasnej Górze i w częstochowskiej katedrze.
O. Płatek zwrócił także uwagę na szczególną doniosłość papieskiego zawierzenia z 4 czerwca 1979 r. Jan Paweł II odnowił Akt Oddania Narodu Polskiego Najświętszej Marii Pannie, dokonany po raz pierwszy przez Prymasa Polski kard. S. Wyszyńskiego 3 maja 1966 r. w czasie obchodów milenijnych. Jan Paweł II nazwał go „nowym Jasnogórskim Aktem Oddania”. Słowa papieskiego Aktu umieszczone są na ścianie przed wejściem do Kaplicy Cudownego Obrazu.
Symbolicznym wyrazem miłości do Maryi Matki Kościoła było złożenie Jej w hołdzie najwyższego papieskiego odznaczenia - "złotej róży", która została umieszczona obok Cudownego Obrazu.
- Jan Paweł II podczas pierwszej pielgrzymki tutaj wypowiedział takie nieautoryzowane słowa, które nawet nie wiem, czy zostały zauważone w mediach: „spełnia się matczyna wola Pani Jasnogórskiej. Jestem tutaj” – przypomniał o. Stanisław Rudziński, kustosz Zbiorów Sztuki Wotywnej na Jasnej Górze – Trudno jest streścić w krótkich słowach bogaty przekaz nauczania Ojca Świętego, 22 wystąpienia oficjalne, bogate w treści teologiczne, bogate w treści narodowe nauczanie obejmujące szeroki krąg pielgrzymów – mówił o. Rudziński.
Zdaniem o. Płatka nie tylko w trakcie pielgrzymki papieża na Jasną Górę, ale już wcześniej wśród mieszkańców Częstochowy i napływających pielgrzymów obserwować można było przebudzenie duchowe. Na trzy dni przed jego przyjazdem częstochowskie kościoły były otwarte, a wierni liczni przystępowali do sakramentów spowiedzi św. i Eucharystii. Podczas trzydniowej pielgrzymki rozdano ponad milion komunii.
Przygotowania do wizyty Jana Pawła II na Jasnej Górze rozpoczęły się tuż po otrzymaniu informacji, że odbędzie pielgrzymkę do Ojczyzny. Ciężar organizacyjny spoczął na paulinach przy wsparciu Diecezjalnego Komitetu Organizacyjnego. Jak wspomina o. Płatek różnorakich przeszkód nie brakowało. - Systematycznie np. otrzymywaliśmy od władzy telefony do klasztoru z informacją, że w mieście zakłócany jest spokój, żebyśmy natychmiast coś z tym zrobili. Nikogo nie interesował fakt, że za porządek w Częstochowie odpowiadają prezydent czy wojewoda - opowiada paulin.
Wielki wysiłek włożono w budowę dekoracji. Postanowiono wybudować schody, którymi papież mógłby wejść na jasnogórski Szczyt. Do ich przygotowania potrzebne było drewno, ale władza nie chciała wydać pozwolenia na jego zakup, więc zdobywano je własnymi staraniami. Później komentowano symboliczny wymiar owych schodów, że papież był pierwszym, który „zdobył mury częstochowskiego klasztoru”, „Jasna Góra była Jego, papieża z Polski”.
Paulini, za akceptacją strony watykańskiej, zdecydowali, że biorą pełną odpowiedzialność za pobyt papieża w klasztorze. Postanowiono, że funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa będą mogli poruszać się tylko do furty klasztornej, za klauzurą czuwali zakonnicy. Przygotowano dwa pokoje dla Ojca Świętego. O jednym, przygotowanym wcześniej, wiedziała Służba Bezpieczeństwa, natomiast drugi przygotowany został w ostatniej chwili, by uniemożliwić instalację w nim podsłuchu. Wykluczenie Służby Bezpieczeństwa z klasztoru stworzyło okazje do wielu nieformalnych spotkań. Jedno z nich odbyło się np. w paulińskim zabytkowym refektarzu, czyli miejscu spożywania posiłków przez zakonników. Obecni na nim byli biskupi, paulini i inni zaproszeni kapłani. O. Płatek wspomina, że papież mówił tam o kulisach pielgrzymki do Polski, o wyzwaniach stojących przed Polakami.
Mimo restrykcji i rewizji przy wejściu do sanktuarium, klasztor pozostawał otwarty dla pielgrzymów. Dawało to okazje do spotkań przedstawicieli opozycji z Janem Pawłem II.
Największą inwestycją przygotowaną na papieska pielgrzymkę było przygotowanie sali nazwanej papieską na 800 miejsc siedzących, która papież wówczas poświęcił. Materiały - jak opowiada ówczesny generał o. Płatek – nabywano „konspiracyjnie” w okolicznych Gminnych Spółdzielniach.
Jan Paweł II poświęcił kamień węgielny pod budowę jasnogórskiego Domu Pielgrzyma. W sytuacji ogromnych potrzeb, związanych ze zwiększającym się po II wojnie światowej ruchem pątniczym, klasztor jasnogórski czynił starania zarówno o odzyskanie wybudowanego przed wojną Domu Pątnika im. o. A. Kordeckiego, jak i budowę nowego. W 1980 roku uzyskano zezwolenie (na co ogromny wpływ miała właśnie pierwsza pielgrzymka papieża) na budowę Domu Pielgrzyma, któremu postanowiono dać imię Jana Pawła II. Obok Domu Pielgrzyma stoi pomnik rodziców papieża.
Jan Paweł II był pierwszym Następcą Świętego Piotra, który podczas sprawowania swojego urzędu odwiedził Jasnogórskie Sanktuarium. Wolę przyjazdu do Polski wyrażał dwukrotnie Paweł VI w roku obchodów Milenium Chrztu Polski, wizyta nie doszła do skutku ze względu na brak zgody polskiego rządu.
Mirosława Szymusik @JasnaGóraNews
