Jest bardzo przejmujący w swoim wyrazie, zwraca uwagę pielgrzymów, którzy przechodzą obok niego. W ołtarzu prawej, bocznej nawy Kaplicy Matki Bożej na Jasnej Górze znajduje się szczególny Krucyfiks.
Niezwykle ekspresyjna i przejmująca w swoim wyrazie rzeźba konającego na krzyżu Chrystusa powstała w warsztacie Wita Stwosza w XV w. Ołtarz, w którym ją umieszczono datuje się na XVIII w. i jest jednym z najcenniejszych zabytków jasnogórskiego sanktuarium. Z jasnogórskim krucyfiksem wiążą się pewne tradycje. Niestety, nie wszystkie są potwierdzone dokumentami. Mówi o tym historyk, paulin o. Grzegorz Prus.
- Według tradycji Krucyfiks został ofiarowany na Jasną Górę, po śmierci Kazimierza Jagiellończyka, który był konfratrem Zakonu Paulinów. Krzyż miała przywieź wdowa po Kazimierzu Jagiellończyku - królowa Elżbieta. Do sanktuarium dotarł jako łaskami słynący, a kult z nim związany znany był już wcześniej. Paulini zanosili przy nim modlitwy w intencjach członków dynastii Jagiellonów. Przez wieki oddawali cześć krucyfiksowi jasnogórskiemu również inni polscy władcy. Tradycja ta trwała aż do XVII w., czyli do końca istnienia I Rzeczypospolitej – wyjaśnia o. Prus.
W XVII w. pojawiły się przywileje, związane z Eucharystią za zmarłych i żywych monarchów, odprawianą przy Krucyfiksie. W tej chwili mamy na Jasnej Górze kilka miejsc, które ożywiają się liturgicznie w pewnych okresach roku. Do nich należy między innymi właśnie ołtarz z krucyfiksem – zauważa o. Prus.
Przy słynącym szczególnymi łaskami ołtarzu z krzyżem i figurą Jezusa Ukrzyżowanego odprawiana jest Eucharystia tylko sześć razy w roku - w kolejne pięć piątków Wielkiego Postu i czternastego września - w święto Podwyższenia Krzyża Świętego. Msza św. w Wielkim Poście odprawiana jest o godz. 9.00.
Ołtarz przy Krucyfiksie jest miejscem szczególnym dla wielu wiernych. Tajemnice łask, których w czasie takiej skupionej modlitwy doświadczają zachowują zwykle w swoich sercach. Bo, jak podkreślił o. Prus, nie ma żadnej księgi, która by zawierała zapisane świadectwa tego typu doświadczeń.
Zakonnik zaprasza wszystkich, którzy jeszcze nie poznali tego miejsca, by, kiedy znajdą się na Jasnej Górze, znaleźli czas na osobistą modlitwę przy tym Krzyżu. - Piękny wizerunek konającego Chrystusa może pomóc zagłębić się w tajemnice męki Pana Jezusa i oddać Mu nasze sprawy, wyzwania życiowe, cierpienia. Przede wszystkim jednak możemy doświadczyć tej miłości Bożej. Miłości miłosiernej. Zobaczyć nasz grzech, uświadomić sobie, że dla naszego zbawienia potrzebna była tak wielka ofiara Syna Bożego – mówi o. Prus.
Krzyż jest świętym znakiem odkupienia, znakiem tym Kościół rozpoczyna wszelkie czynności. Błogosławi nim i poświęca. Dlatego też wśród symboli chrześcijańskich przysługuje mu naczelne miejsce (…) Krzyż, jako główny symbol chrześcijański i znak zbawienia, jest także atrybutem wielu świętych - przypomina o tym na łamach dwumiesięcznika Jasna Góra o. Stanisław Rudziński w artykule „Popatrz na krzyż”.
Zakon Paulinów łączy się z pustelniczą duchowością, ale zaraz po niej w tradycji zakonu widoczny jest kult krzyża. Najstarszy nurt duchowości paulińskiej opiera się na duchowości pustelniczej od św. Pawła Pierwszego Pustelnika. W XIII wieku zakon przeszedł od życia pustelniczego do wspólnotowego. Formalnie założony został przez bł. Euzebiusza i bp Bartłomieja. W pokoleniu bł. Euzebiusza i jego współbraci pojawił się kult Krzyża Świętego. Czego świadectwem jest tytuł pierwszego kościoła i klasztoru założonego przez Błogosławionego na górze Pilis, w okolicach Ostrzyhomia. Młodych zakonników z tego klasztoru nazywano pustelnikami św. Krzyża lub braćmi św. Krzyża – przypomina o. Grzegorz Prus.
Zwraca uwagę, że w życie paulińskie wpisana jest pewna duchowość pasyjna i duch umartwienia, czyli wezwanie do ascezy, do uczciwej pracy. - To jest widoczne również na Jasnej Górze. Pierwsze wezwanie Bazyliki jasnogórskiej to bazylika znalezienia Krzyża Świętego i narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Choć Jasna Góra to nie sanktuarium pasyjne, jej fenomenem jest droga krzyżowa na wałach jasnogórskich. Większość zorganizowanych pielgrzymek, ma w swoim programie właśnie to nabożeństwo, tam odprawiane. Szczególnie zaproszeni jesteśmy na tę modlitwę w Wielkim Poście. Na Jasnej Górze nabożeństwo drogi krzyżowej możemy odprawiać jeszcze w trzech miejscach: W Kaplicy Matki Bożej, w tzw. Przybudówce, przy stacjach autorstwa J. Dudy Gracza i w kaplicy św. Jana Pawła II.
Anna Przewoźnik
